De Nederlandse kust zal op jaarbasis steeds vaker te maken krijgen met extreem hoog water vanwege klimaatverandering. Dat blijkt uit een nieuwe risicoanalyse waaraan het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) heeft bijgedragen. Onderzoekers hebben de verwachte zeespiegelstijging samengenomen met waarnemingen en statistische modellen van hoog water als gevolg van extreme weersomstandigheden. Daaruit trekken internationale wetenschappers de conclusie dat overstromingen vaker kunnen voorkomen dan tot nu toe gedacht, schrijft Nature Communications.
Wereldwijd leidt hoog water als gevolg van extreem weer jaarlijks tot duizenden slachtoffers en miljardenschade. Voor de Universiteit van Florida waren deze gevolgen van klimaatverandering aanleiding om de frequentie van extreme waterhoogtes bij stormen eens goed in kaart te brengen. Daaruit blijkt dat vanaf 2050 veel kusten wereldwijd elke 10 jaar of zelfs elk jaar te maken zullen krijgen met waterhoogtes die nu maar eens in de 100 jaar voorkomen. >>
Klimaatverandering lijkt een grote invloed te gaan hebben op de aarde, haar culturen, samenlevingen, burgers en natuurlijke ecosystemen. Er is een president die het afdoet als een indianenverhaal en glashard ontkent. Dat kan natuurlijk zo maar niet. Het is wellicht ook strafbaar gezien zijn machtspositie (misbruik?). Er is inmiddels al een leger juristen mee bezig.
Nu met de Nederlandse verkiezingen achter ons en met een regeerperiode van vier jaar in aantocht is het tijd om een belangrijke keuze te maken: een Minister voor Klimaat. Strategie en beleid moet op dit punt zeer goed worden gecoördineerd. De aanpak van het vraagstuk vraagt bovendien om een internationale en holistische aanvliegroute. Een kans voor Nederland om zich op de kaart te zetten als gidsland en rolmodel te worden.
De doelstellingen van Parijs halen, dat is de voorliggende uitdaging. Het vraagt om een robuust programma waarbij de vele activiteiten van burgers, overheden en bedrijven worden afgestemd en samengesmeed tot een hechte overall-aanpak. Een coördinerend minister is noodzaak, omdat er anders niemand van is.
En dat moet wél. Het gaat om het organiseren van eigenaarschap, sterker nog van rentmeesterschap, zijnde de hoogste vorm van leiderschap. Daarbij hoort uiteraard de juiste mix van verantwoordelijkheden én bevoegdheden. Deze zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden. Natuurlijk wel een programma met budget. Geen geld, geen Zwitsers.
Het is nu de verantwoordelijkheid van ons om de formatie zo in te richten, dat echte resultaten kunnen worden behaald. Veel regio’s van Europa worden geconfronteerd met een stijgende zeespiegel en extremer weer, zoals frequentere en intensere hittegolven, overstromingen, perioden van droogte en stormen, aldus het recent rapport Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2016 van het Europees Milieuagentschap (EMA). Volgens het rapport zullen betere en flexibelere aanpassingsstrategieën, beleidslijnen en maatregelen van cruciaal belang zijn om deze gevolgen te verzachten voor economie, natuur, gezondheid en welzijn van de Europese samenleving.
*Afbeelding
Zeespiegelstijging ten opzichte van steden, ingeschat al minimaal s 1 meter per 100 jaar. In totaal kan dat zijn 20 meter als de ijskappen op Groenland smelten en in totaal 80 meter als Antarctica in zee is verdwenen. Bron: IPCC/NASA, informationisbeautiful.net, 2014
De Zandmotor is een project binnen het programma NatureCoast. Het is een kunstmatig hoekvorming schiereiland dat zich één kilometer in zee uitstrekt. Het is twee kilometer lang en grenst aan de bestaande kustlijn nabij Ter Heijde, Zuid-Holland. Het is in 2011 gecreëerd op initiatief van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de provincie Zuid-Holland.
Natuurlijke processen zouden zo’n 21 miljoen kubieke meter (een kubus zand van 275 in breedte, lengte en hoogte) zand moeten verspreiden, dat de komende jaren nodig is voor de kustlijn van Delfland. Op deze wijze zou de Zandmotor moeten bijdragen aan het op orde houden van de verdediging van de kustlijn, terwijl tegelijkertijd nieuwe kansen voor natuurlijke ontwikkeling en recreatie worden geschapen.
Als de Zandmotor werkt, zoals wordt verwacht, dan is aanvulling van de duinen met zand de komende twintig jaar niet nodig. De natuur doet dan haar werk. Het past in het hele onderzoeksprogramma dat in Nederland is opgestart en raakt aan de doelen van het Deltaprogramma met betrekking tot onze waterveiligheid. Publiek risicomanagement pur sang. Een bijzonder project, waarbij Nederlandse kennis zich over de hele wereld zal verspreiden.
Het Global Risks Report van het World Economic Forum stelt dat water-crises in de top 5 staat van grootste risico’s. In deze rubriek worden artikelen verzameld die hieraan gerelateerd zijn.
Water is onze vriend en onze vijand, zo is eens te meer gebleken. Water is cruciaal voor het leven op aarde – het drijft ecocsystemen – met alle planten- en diersoorten daarin. Wij hebben water nodig voor onze voedselproductie. Schoon drinkwater is een voorwaarde voor een gezond leven.
Drinkwaterbedrijven en waterschappen werken hard aan het beheren en beschikbaar houden van water. Er liggen echter veel risico’s op de loer, omdat de druk op het land- en waterverbruik enorm is. Dat leidt tot verdroging, schaarste, vervuiling en aantasting van natuurlijk ecosystemen. En dan zijn er nog de overstromingen, die structureel lijken te worden.
Deze selectie van essays, rapporten, nieuwsfeiten en opinies wordt permanent bijgewerkt. Op onderdelen is er nauwe verwantschap met klimaatverandering zoals de hieraan verbonden stijging van de zeespiegel. De redactie heeft ervoor gekozen de aan het klimaatbeleid gerelateerde water-maatregelen op te nemen in het artikel klimaatverandering.
Het artikel is hieronder leesbaar (klik voor full-screen). U kunt het downloaden als pdf. Het maakt deel uit van het magazine Quaterna Publica 2016 – Hoofdstuk Perspectief.
Bron: KNMI
Antarctische ijskappen verliezen veel sneller ijsmassa dan de IPCC voorspeld heeft. Dit kan er toe leiden dat de totale zeespiegelstijging in 2100 bijna twee keer zo groot is als in eerdere schattingen. Tot voor kort dachten wetenschappers namelijk dat de bijdrage van Antarctica aan de zeespiegelstijging in deze eeuw niet veel meer dan een decimeter zou bedragen.
In een studie, die onlangs is verschenen in het tijdschrift Nature, is aangetoond dat de afbraak van de Antarctische ijskap veel sneller plaatsvindt. Twee processen zijn hiervoor verantwoordelijk. 1) Smeltwater aan het oppervlak kan op drijvende ijsplaten door diepe scheuren snel naar beneden stromen waardoor de ijsplaten makkelijker opbreken. Deze drijvende ijsplaten vormen momenteel een rem op de stroom van landijs richting de zee. Als deze rem wegvalt neemt de ijsstroming toe en vormen zich grote ijskliffen. 2) Als die kliffen hoger dan 100 m worden bezwijken ze onder hun eigen gewicht. Dit laatste proces kan ook de, tot voor kort stabiel geachte, Oost-Antarctische ijskap aantasten. >>
Van 2007 tot en met 2016 zien we een groot scala aan gebeurtenissen voorbij komen en duidelijk is te zien dat deze in de tijd erg (letterlijk in het overzicht) gekleurd zijn door concrete ontwikkelingen in die tijd. Wat ik hiermee aan wil geven is, dat het heel moeilijk is voor een organisatie om zich voor te bereiden op allerlei ontwikkelingen die zomaar door de tijd en actualiteit kunnen worden ingehaald.
De maatschappij is complex, maar één ding is wel duidelijk, dat klimaatverandering en zaken hieraan verwant niet mogen worden onderschat. Uit het staatje voor 2016 wordt het als zodanig ook benoemd, maar extreme weersomstandigheden, natuurrampen (voor zover genoemd onder: waarschijnlijk plaatsvindend) zijn hier het rechtstreekse gevolg van. Qua impact scoren deze ook hoog en zie daar: naar mijn mening hét topic waarop we ons moeten concentreren.
We merken het al aan dan lijve met steeds andere gevolgen voor en door de weersomstandigheden. Het is dus geen kwestie van dichtbij komen. Het is er al. Alleen zijn we ons dat niet altijd erg bewust en zijn de gevolgen nog relatief draagbaar en zijn er steeds weer andere niet daaraan gerelateerde zaken die met de klimaatverandering om de aandacht wedijveren. Zie het belangrijkste topic van nu en dat is toch vrij plotseling de migratie problematiek, veroorzaakt door een min of meer regionaal conflict maar uitgroeiend tot een op wereldniveau spelend conflict. Groot probleem is en zal blijven, dat de migratie wordt gelinkt aan terrorisme en als concreet gevaar hoog op de agenda zal blijven bij de politiek. Een warme decembermaand kan niet op tegen een bomaanslag.
Het meest recente voorbeeld is toch wel het al dan niet invoeren van verplicht elektrisch rijden. Geluiden dat het moet kunnen binnen een bepaalde termijn worden afgewisseld met geluiden dat het absoluut niet kan. De praktijk zal andermaal laten zien dat na de afweging van alle belangen en ten gevolge van de lobby van belangengroeperingen, de invoering later zal plaatsvinden dan wat technisch mogelijk is volgens de wetenschap.
Voor mijn werk bij EIPA betekent één en ander dat wij veel aandacht (zullen) hebben voor klimaatregelgeving op Europees niveau, alsmede de regelgeving voor migratie. Wat dit laatste betreft: Deze zijn nog volop ingestoken op integratie, terwijl het sentiment meer is dat er behoefte bestaat aan regelgeving hoe migranten legaal tegen te houden. Het zal altijd een afweging blijven tussen korte en lange termijn topics. Kern van het verhaal zal wel zijn dat onderdelen van de lange termijn problematiek vanzelf korte termijn problemen worden. Jammer genoeg werken we dan wel aan een lappendeken van oplossingen voor de korte termijn die soms wel en soms niet passen in de oplossingen voor de lange termijn problemen. Maar ik vrees dat dit een gegeven is wat niet is weg te poetsen.
Het concrete handelingsperspectief voor de aanpak van de in het Global Risks Report 2016 genoemde risico’s, is het meest gebaat bij:
“Voor wat betreft de aanpak van risico’s is mijn advies: zorg voor ‘durvend’ leiderschap, denkend in oplossingen.”
*Scholtens, mr. H. (Harrie), Seconded National Expert European Institute of Public Administration (EIPA). Hij maakt deel uit van de Nederlandse Denktank ‘From Global to Local’ 2016.
Tenminste tien procent van alle investeringen in de watersector verdwijnt door corruptie. Klokkenluiders worden blootgesteld aan geweld en intimidatie. Deze schokkende informatie valt te lezen in het onlangs verschenen rapport Water Integrity Global Outlook 2016.
Het Water Integrity Network roept op tot actie vóór integriteit en tegen corruptie. De watersector kan hiermee miljarden besparen.
Naar schatting is een jaarlijkse investering van tussen 770 en 1.760 miljard US dollar nodig voor de wereldwijde ontwikkeling van watervoorzieningen en infrastructuur, zo stellen de onderzoekers in het rapport Water Integrity Global Outlook 2016 (WIGO). >>