Auteur: F.E. Six
Binnen Nederland is volop discussie over de rol van vertrouwen in toezicht en handhaving; in het publieke debat, binnen de praktijk van toezicht en ook in dit tijdschrift. Er is nog veel onduidelijkheid en onenigheid. Als sociale wezens gaan wij dagelijks om met vragen over vertrouwen en wantrouwen – wij zijn in die zin allen ervaringsdeskundigen – maar dit gebeurt veelal onbewust en impliciet. Vertrouwen als begrip is diffuus, complex en relatie specifiek. Een deel van de posities en debatten over wel of geen vertrouwen zijn terug te voeren op een onvoldoende precies gebruik van het begrip.
Directe aanleiding voor dit artikel is de uitspraak van Cor van Montfort in het eerste nummer van dit tijdschrift, dat ‘de introductie van het begrip vertrouwen het toezichtdebat naar [zijn] idee jaren [heeft] terug geworpen’.1 Tijdens een studiemiddag van de Inspectieraad en de Algemene Rekenkamer over selectief toezicht en vertrouwen op 3 december 2009, was een grote meerderheid van deelnemers van mening dat het beter was om niet meer over vertrouwen te praten in toezicht. Tegelijkertijd laten internationale wetenschappelijke onderzoeken naar de rol van vertrouwen in toezichtrelaties overwegend positieve effecten op naleving zien. Dit leidt tot de eerste onderzoeksvraag: is vertrouwen als begrip nodig om te kunnen begrijpen en verklaren hoe goed toezicht werkt?
Na een kort overzicht van verschillende argumenten voor en tegen vertrouwen in toezicht, geeft dit artikel een beschrijving van het begrip vertrouwen en de mogelijke bases voor vertrouwen. De eerste conclusie is dat, gezien de aard van de relaties in toezicht, vertrouwen (en wantrouwen) onvermijdelijk – bewust of onbewust – aan de orde is. Zolang het onbewust en daarmee impliciet blijft, zal dit de inspectierelatie onopgemerkt beïnvloeden en soms tot gewenste resultaten leiden en soms tot ongewenste. Het lijkt dus wenselijk om vertrouwen in toezichtrelaties expliciet mee te nemen en te conceptualiseren in de theorievorming.
Download artikel Vertrouwen in toezicht
In het nieuws
Populaire artikelen
Aanmelden als lid
