Tom Middendorp over klimaatadaptatie: van woorden naar daden

De grootste uitdaging van deze eeuw? Omgaan met klimaatverandering. Als Commandant der Strijdkrachten zag Tom Middendorp hoe droogte en waterschaarste kunnen leiden tot conflicten. In zijn boek Klimaatgeneraal beschrijft hij hoe klimaat en veiligheid met elkaar samenhangen én wat individuen kunnen doen aan klimaatadaptatie- en mitigatie.

‘Think big, act small, start somewhere’, luidt het motto van Tom Middendorp. Klimaatverandering is een groot, complex probleem, maar we kunnen allemaal het verschil maken. ‘Al doe je maar iets kleins binnen jouw omgeving. Als miljarden mensen dat doen, dan gaat er écht iets veranderen. En sommige mensen kunnen uitzonderlijke dingen.’ Voordat we overgaan tot deze inspirerende voorbeelden, eerst iets meer over de samenhang tussen klimaat en veiligheid.

Ontwikkeling en veiligheid

Tijdens militaire missies in het buitenland leerde Middendorp dat ontwikkeling en veiligheid niet zonder elkaar kunnen. De voormalig Commandant der Strijdkrachten schetst hoe het ging in Irak, waar Defensie in de ene provincie aan de veiligheid werkte en BZ in de andere provincie projecten deed op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. ‘Hoe duurzaam is veiligheid als mensen geen perspectief hebben? En wat zijn de mogelijkheden om ontwikkeling tot stand te brengen als een gebied niet veilig is?’

Conflicten door waterschaarste

Ook ziet Middendorp dat klimaatverandering een steeds grotere rol speelt in de internationale veiligheid. ‘De wereldbevolking verdubbelt deze eeuw, terwijl we nu al tekorten hebben aan water en voedsel. Door klimaatverandering hebben we minder bebouwbare landbouwgrond tot onze beschikking. Oogsten mislukken door droogte of overstromingen. Als we ons onvoldoende aanpassen aan het veranderende klimaat, ontstaan er veel conflicten.’

Migratie en extremisme

In de kwetsbare landen waar klimaatverandering het hardst toeslaat, zijn overheden vaak beperkter in hun mogelijkheden om iets te doen aan adaptatie. Op een gegeven moment verliezen mensen de hoop, en ontstaan er spanningen en frustratie. Sommige mensen zullen migreren. De Wereldbank voorspelt dat er in 2050 honderden miljoenen migranten zijn. Anderen zoeken hun toevlucht in extremisme en georganiseerde criminaliteit. ‘Voor mensen die wanhopig zijn, is de stap snel gezet. Als er in een land ook nog etnische verschillen zijn, dan kan het gaan broeien en tot conflicten leiden. Dat zien we nu in Mali. Dit land lijdt al 8 jaar onder een intern conflict dat mede wordt gevoed door de effecten van toenemende droogte.’

Tijd om een hoopvol perspectief te bieden. In de tweede helft van zijn boek Klimaatgeneraal schetst Middendorp hoe individuen het verschil kunnen maken.

Lees het hele artikel op de site van Buitenlandse Zaken.

Bron: Ministerie van Buitenlandse zaken