Na twee periodes van drie jaar is Wouter Slob afgetreden als bestuurslid van PRIMO Nederland en PRIMO EUROPE.
Slob is secretaris directeur bij Waterschap Zuiderzeeland. Binnen het publieke domein heeft hij alle aspecten van het risicomanagement in de praktijk voorbij zien komen. Als manager bij de gemeente Den Helder, later als gemeentesecretaris van Harlingen en de gemeente Medemblik. Frank Havik blikt met Wouter Slob terug- en vooruit op de zes jaar dat hij als bestuurslid actief is geweest voor PRIMO.
Frank Havik gaat in gesprek met Sibo Wignand. Sibo is in 2021 toegetreden als algemeen bestuurslid van PRIMO Nederland.
Wignand volgt Wouter Slob op die na twee periodes van drie jaar statutair moest aftreden. Sibo werkt bij Waterschap Zuiderzeeland. Vanaf 1979 heeft hij verschillende functies en rollen in de non-profit/publieke sector vervult. Sinds 1992 werkt hij in de wereld van de waterschappen. Sibo heeft een juridische en bedrijfskundige achtergrond. In 2019 heeft hij de CPC opleiding aan de VU afgerond. Met zijn kennis en ervaring houdt hij zich bij Waterschap Zuiderzeeland bezig met concern vraagstukken (zoals de implementatie van de Omgevingswet). Verschillende onderdelen van risicomanagement heeft hij in de praktijk voorbij zien komen.
De 17e editie van het Global Risks Report volgt de wereldwijde risicopercepties van risico-experts en wereldleiders in het bedrijfsleven, de overheid en het maatschappelijk middenveld. Het onderzoekt risico’s in vijf categorieën: economisch, ecologisch, geopolitiek, maatschappelijk en technologisch.
Elk jaar analyseert het rapport ook de belangrijkste risico’s. Deze worden tot in detail onderzocht – dit kunnen risico’s zijn die prominent aanwezig zijn in het onderzoek, risico’s die actueel naar voren komen, of potentiële blinde vlekken in risicopercepties.
Hoewel het World Economic Forum zijn jaarlijkse bijeenkomst dit jaar opnieuw heeft uitgesteld in het licht van aanhoudende onzekerheid over Omicron en andere virusvarianten, staat er nog genoeg op de #DavosAgenda. Wereldleiders zullen van 17 tot en met 22 januari in plaats daarvan deelnemen aan een virtuele reeks “State of the World” -sessies om zich te concentreren op het bedenken van oplossingen voor ’s werelds meest urgente uitdagingen, van economisch herstel tot klimaatverandering.
De onderwerpen die de online sessies van dit jaar domineren zijn:
de effecten van de pandemie op de sociale cohesie en het levensonderhoud
wereldwijde economische vooruitzichten en sentiment
druk op overheden, bedrijven en samenlevingen om over te gaan naar een economie zonder nul
de toegenomen afhankelijkheid van digitale infrastructuur en toenemende cyberbeveiligingsrisico’s
waarom de ruimte een opkomende wereld van wereldwijd risico is
Eerste thema bij het Public Risk Forum: WEF Global Risks Report 2021
Woensdag 3 maart opent het Public Risks Forum (PRF) in 2021 met het Global Risk Report 2021. Het Global Risk Report is eind januari uitgebracht door het World Economic Forum. Ed Mallens – Kwaliteitsmanager/ Risicomanager – bij de gemeente Rotterdam heeft op basis van het WEF rapport een vertaling gemaakt van ‘Global to local’. De uitwerking van het Global Risks Report is specifiek gericht op de publieke sector. De presentatie zoomt, vanuit het mondiale risicobeeld, in op de lokale bedreigingen, kansen en beheermaatregelen voor de korte en langere termijn.
Thema’s zoals extreem weer, vervuiling, natte voeten, hittegolf, storm, besmettelijke ziekten, digitale ongelijkheid, financiële crisis, verstoorde woon- en/of leefomgeving en het uiteenvallen van ICT netwerken passeren de revue.
Programma eerst nog digitaal
We houden het eerste Public Risk Forum op woensdag 3 maart tussen 09-00 en 12.00 uur. Dat doen we in een bruisende en inspirerende online sessie. Na de inleiding van Ed Mallens is er volop ruimte voor discussie en verdieping en zijn er aparte digitale vergaderruimtes beschikbaar. Hier kunnen de deelnemers in kleine groepjes een onderwerp uitdiepen en centraal terug rapporteren aan de groep. Bij de Public Risk Forum bijeenkomsten staat kennisdeling centraal. De brede expertise die deelnemers inbrengen zorgt ervoor dat er een bredere focus ontstaat op risicomanagement op de korte – en lange termijn. Het forum is gratis toegankelijk voor leden. Het Public Risk Forum zal dit jaar vijf tot zes keer georganiseerd worden. Eerst digitaal maar als het weer kan op een locatie centraal in het land.
WEF Global Risk Report 2021
De 16e editie van het Global Risks Report van het World Economic Forum is op 19 januari 2021 gepubliceerd. Het analyseert de staat van de huidige publieke waarden, maatschappelijke risico’s, aanhoudende en opkomende risico’s zoals voor de gezondheid, stijgende werkloosheid, groeiende digitale scheidslijnen, ontgoocheling bij jongeren over de huidige situatie en geopolitieke fragmentatie.
De 16e editie van het Global Risks Report van het World Economic Forum is op 19 januari 2021 gepubliceerd. Het analyseert de staat van de huidige publieke waarden, maatschappelijke risico’s, aanhoudende en opkomende risico’s voor de gezondheid, stijgende werkloosheid, groeiende digitale scheidslijnen, ontgoocheling bij jongeren en geopolitieke fragmentatie.
Bedrijven riskeren een wanordelijke shake-out die grote groepen werknemers en bedrijven kan uitsluiten van de markten van de toekomst. De aantasting van het milieu – nog steeds een existentiële bedreiging voor de mensheid – dreigt samen te vallen met maatschappelijke risico’s en ook ernstige gevolgen te hebben. Maar nu de wereld meer op risico’s is afgestemd, kunnen lessen worden getrokken om de respons en veerkracht te versterken. In 2020 werd het risico op een pandemie werkelijkheid. Nu overheden, bedrijven en samenlevingen worstelen met COVID-19, is maatschappelijke samenhang belangrijker dan ooit. Meer dan waard om te lezen! WEF_The_Global_Risks_Report_2021
Public Risk Forum #9: Gebiedsontwikkeling en publieke waarden
Elke twee weken houdt PRIMO Nederland op woensdag een digitaal overleg voor leden. Per bijeenkomst staat een onderwerp/ thema gedurende één uur op de agenda. De lijnen zijn altijd open vanaf 10:30 uur, voor klankbord of advies. Op woensdag 30 september 2020 was het onderwerp: gebiedsontwikkeling en publieke waarden.
Geconstateerd is dat op het terrein van gebiedsontwikkeling veel doelen worden onderscheiden en dat er meerdere opgaven liggen om die diversiteit aan doelen te bereiken. Qua procesorganisatie bestaat er inzicht in de risico’s op het specifieke proces. Het is echter de vraag hoe je inzicht krijgt in het risico met betrekking tot de totale doelstelling.
Voorkomen van ‘risico-pakketjes’ door fragmentatie De deelnemers vragen zich af hoe je fragmentatie in kleine “risico-pakketjes” kunt voorkomen. Is hier een rol weggelegd voor een ambtelijk opdrachtgever? Het risicomanagement dient hier ook de realisatie van de volledige doelstelling te omvatten. Door de diversiteit aan doelen worden er veel geledingen ingeschakeld, wat in overleggen kan leiden tot het ontstaan van een “Poolse landdag”. Uiteindelijk is geconcludeerd dat het gaat om bewustwording. Welke risico’s worden gelopen wanneer de (bestuurlijke) doelen niet worden gerealiseerd. Voorwaarde is dat doelen worden onderscheiden en dat deze specifiek (doelenboom) worden gemaakt, waarna op de risico’s kan worden ingegaan. Dit moet zo goed mogelijk in de organisatie worden afgestemd, waar ook het bestuur bij moet worden betrokken. Als de organisatie doordrongen is van het nut om over risico’s te spreken, dan wordt het een deel van de organisatiecultuur. Een beleidsnota risicomanagement wordt dan niet meer als een opdracht gezien, c.q. middel om processen af te dwingen, maar als een hulpmiddel voor een reeds bestaande cultuur. Om “Poolse landdagen” te voorkomen is het aan te bevelen de risico’s te inventariseren door een groep van plm. 10 personen. Die groep bestaat uit een goede afspiegeling van de betrokken organisatieonderdelen, waaronder ook de werkvloer.
Strategische risico’s in de P&C-cyclus
Vervolgens heeft de gedachtewisseling zich nog toegespitst op de vraag of en hoe strategische risico’s in de P&C-cyclus zijn opgenomen. Bij meerdere deelnemers is dit ingevoerd, maar de vertaling in beheerdoelen is lastig door de abstractheid hiervan en geeft aanleiding tot het vervallen in de waan van de dag, zoals corona.
Dit vang je op door deze discussie in te steken op het juiste niveau in de organisatie en, heel belangrijk, op de agenda te houden.
Het thema voor het Public Risk Forum #10 op 28 oktober a.s. (11.00 – 12.00 uur) volgt binnenkort.
Aan dit Forum hebben acht PRIMO Nederland leden deelgenomen.
Heeft dit alles uw interesse opgewekt voor het PRIMO Public Risk Forum, schroom dan niet contact op te nemen met PRIMO via secretariaat@primo-nederland.nl .
Public Risk Forum #8: sociaal domein/ publieke waarden, vanuit oogpunt van risicomanagement
Elke twee weken houden wij op woensdag een digitaal overleg voor leden. Per bijeenkomst één onderwerp. Eén uur. De lijnen zijn altijd open vanaf 10:30 uur, voor klankbord of advies. Op woensdag 16 september 2020 agendeerden wij als onderwerp: Het sociaal domein en publieke waarden.
De discussie vond plaats op basis van de inbreng vanuit de organisatie van één van de deelnemers aan het forum. In die concrete situatie is geconcludeerd dat te verlenen zorg passend dient te zijn qua kwaliteit en aanbod. Het is evenwel zeer lastig om bijvoorbeeld mensen vanuit een bijstandssituatie weer aan het werk te krijgen. Oorzaken daarvan zijn de (recente) veranderingen in deze tijd, maar ook de regelgeving bevordert de uitstroom niet. De doelstelling publieke waarden wordt daardoor vaak niet gehaald. De vraag is dan ook of we die standaard überhaupt kunnen halen. Vaak vervalt de organisatie dan in het systeem van het geven van het voordeel van de twijfel ten gunste van de burger. Daarmee wordt evenwel ook een stap gezet naar een open einde regeling, hetgeen vanzelfsprekend ook niet de bedoeling kan zijn. Het gevaar bestaat dat de financiële consequenties weer leidend gaan worden.
Geconcludeerd is ook dat het vergelijken van concrete casussen aan de achterkant en daarvan leren niet echt gebeurt.
De lappendeken aan systemen die het primaire proces moet ondersteunen is ook niet bevorderlijk voor een omslag in het denken in de waan van de dag naar het uitgangspunt publieke waarden. In veel organisaties zijn daar wel ontwikkelingen te zien in bijvoorbeeld het gebruik van een systeem als Risk-ID in plaats van de vele Excel sheets. Het systeem moet ook voor bestuurders de mogelijkheid bieden om in discussies direct informatie voorhanden te hebben via de moderne communicatiemiddelen (app’s).
Geconcludeerd is ook dat het grootste risico op dit beleidsterrein het verandervermogen van een organisatie is. Dat is mede een cultuurkwestie en de kwaliteit van het management om discussie tot verbetering van processen in gang te zetten. Naast de financiële rapportages ten behoeve van de weerstandsparagraaf zijn ook niet financiële rapportages noodzakelijk om te toetsen of ze voldoen aan de publieke waarden. Een meer dan gemiddelde risicobewustzijn bij het management en vanzelfsprekend daarop aansluitend op bestuursniveau, is daarvoor onontbeerlijk.
In het Public Risk Forum #9 op 30 september a.s. (11.00 – 12.00 uur) zal aandacht worden besteed aan:
Gebiedsontwikkeling en publieke waarden.
Aan dit forum hebben zes PRIMO Nederland leden deelgenomen.
Heeft dit alles uw interesse opgewekt voor het PRIMO Public Risk Forum, schroom dan niet contact op te nemen met PRIMO via het secretariaat van PRIMO Nederland.
Public Risk Forum #7: Vaststellen agendapunten en kennismaking nieuwe Directeur PRIMO
Elke twee weken houden wij op woensdag een digitaal overleg voor leden. Per bijeenkomst één onderwerp. Eén uur. De lijnen zijn altijd open vanaf 10:30 uur, voor klankbord of advies. Op woensdag 2 september 2020 agendeerden wij twee onderwerpen.
Voorstellen van de nieuwe directeur Frank Havik aan de Forum leden.
Vanuit de Forum deelnemers de agenda voor de komende periode vast laten stellen.
Naast enkele huishoudelijke mededelingen over het verloop van de Algemene Ledenvergadering van PRIMO op 28 augustus in Pijnacker is van gedachten gewisseld over een aantal actuele onderwerpen die aandacht verdienen om besproken te worden in het Forum.
Hoog op de agenda staan de ontwikkelingen in het Sociaal Domein. Die bespreking van deze “Open einde” regeling wordt zinvol geacht om kennis uit te wisselen over hoe met de risico’s hiervan wordt omgegaan. Als een volgend onderwerp wordt naar voren gebracht: De aspecten rond de Gebiedsontwikkelingen en hoe we omgaan met Publieke Waarden (Theorie van Mark Moore). In dat kader wordt door de deelnemers aangedrongen op de instandhouding van de relatie van PRIMO met het Centraal Planbureau Leefomgeving. Dit geeft een mogelijkheid om enigszins uit de waan van de dag te blijven.
Andere onderwerpen die aan de orde zijn geweest:
het opzetten van een Certificering voor Erkend Risicoadviseur voor de Publieke Sector;
aandacht voor het Financieel Beleid/Weerstandsparagraaf;
opleidingen/leergangen/scenario denken;
het omgaan met exogene risico’s;
de implementatie van regelingen op het terrein van risico management.
In het Public Risk Forum #8 op 16 september a.s. (11.00 – 12.00 uur) zal aandacht worden besteed aan:
Sociaal Domein/Gebiedsontwikkeling en Publieke Waarden.
Aan dit Forum hebben acht PRIMO Nederland leden deelgenomen.
Heeft dit alles uw interesse opgewekt voor het PRIMO Public Risk Forum, schroom dan niet contact op te nemen met PRIMO via secretariaat@primo-nederland.nl.
Public Risk Forum #6: PRIMO Onderwijs en ‘Erkend Risicoadviseur’
Elke twee weken houden wij op woensdag een digitaal overleg voor leden. Per bijeenkomst één onderwerp. Eén uur. De lijnen zijn altijd open vanaf 11:00 uur, voor klankbord of advies. Op woensdag 22 juli 2020 agendeerden wij twee onderwerpen.
PRIMO/KDZ leergang Kwaliteit & Risico
Jack Kruf en Harrie Scholtens van en namens PRIMO gaven een toelichting op het gezamenlijke initiatief van PRIMO en KDZ. PRIMO mag bij de lezers van deze site bekend worden verondersteld. KDZ (Zentrum für Verwaltungsforschung) is een oorspronkelijk initiatief van de Vereniging van Oostenrijkse Steden en is nu Internationaal actief met als inzet de verbetering van het openbaar bestuur in Europa. KDZ acteert op dat gebied ook voor de Europese Commissie op de Balkan.
In de tweede helft van dit jaar (vanaf eind september) zullen een drietal digitale modules worden aangeboden waarin het Kwaliteitsmodel CAF (Common Assessment Framework) en Risicomanagement bij elkaar worden gebracht en waarbij aandacht zal worden besteed hoe in deze setting omgegaan kan worden met “Climate Change”. In de eerste module zal het Risicomanagement centraal staan. In de tweede module komt Climate Change aan de orde en de derde module zal zich richten op hoe de problematiek kan worden benaderd vanuit het perspectief van de eigen persoonlijke stijl, vaardigheden en kennis.
Het programma zal Europa-breed worden aangeboden om uitwisseling van benaderingen, in diverse Europese landen, mogelijk te maken. De presentaties zullen in het Engels worden verzorgd. Er zal worden getracht de break-out teams de gelegenheid te geven te discussiëren in de eigen taal, waarbij wordt uitgegaan van Engels, Duits en Nederlands.
De deelnemers aan het Public Risk Forum kwamen tot de conclusie dat een dergelijke opleiding in een behoefte kan voorzien, waarbij wel de insteek naar de doelgroep van groot belang is. Geconcludeerd is namelijk ook dat deze integrale benadering met name op management- en bestuursniveau nogal eens ontbreekt. Uitgangspunt is dan ook om in te steken op het niveau van het hogere management bij decentrale overheden.
Naar een ‘Erkend Risicoadviseur’ in het publieke domein?
Het onderwerp werd door Ed Mallens van de gemeente Rotterdam/NEN om het nieuwe initiatief van NEN te bespreken in het licht van risicomanagement in de publieke sector. Het NEN heeft een platform Erkend Risico-adviseur opgezet, dat zich met name richt op het bedrijfsleven. De deelnemers aan het Forum hebben hiervan kennisgenomen en zijn tot de conclusie gekomen dat een dergelijk initiatief ook voor de publieke sector een welkome aanvulling zou kunnen zijn.
Geconcludeerd is dan ook dat PRIMO hierin een sturende en leidinggevende rol zou kunnen vervullen. Het Public Risk Forum geeft het bestuur van PRIMO mee om dit op te pakken en te bespreken of dit in internationaal verband kan worden opgepakt.
Volgende bijeenkomst
Het volgende Public Risk Forum vindt plaats op woensdag 2 september 2020 om 11:30 uur (members only).
