TU Twente RESILIENCE ONLINE

TU Twente RISK & RESILIENCE ONLINE 3,4 en 5 november van 16.00 – 18.00 uur

KOERS HOUDEN EN WENDBAAR BLIJVEN IN DE NEDERLANDSE WATEROPGAVE

Op 3,4 en 5 november organiseert de TU Twente het RISK & RESILIENCE ONLINE fesitval. Als co-organisatoren zijn PRIMO Nederland en het Genootschap voor Risicomanagement betrokken. Het thema dit jaar: ‘After the crisis? Het driedaags programma start alle dagen om 16.00 en duurt tot 18.00 uur. Het is natuurlijk ook mogelijk om een deel van het evenement bij te wonen.  Op woensdag 4 november staat naast de sector overheid ook de watersector op het programma.

De wereld heeft zich laten verrassen door de huidige Corona-crisis en de verleiding is groot om hier volledig in op te gaan. Daarmee bestaat ook de neiging om langzaam ontwikkelende crisissen te vergeten. Crisissen die zich allang hebben aangekondigd en die in hoog tempo urgent worden.

Zo is de beheersing van ons water een dagelijkse opgave die cruciaal is voor ieders bestaan. Waterschappen staan aan de lat voor veilig, schoon en voldoende water. Toch heeft ieder individu hier ook een verantwoordelijkheid in. Gezien een klimaatontwikkeling die al vele jaren in hoog tempo doorzet, kunnen we ons in deze wateropgave niet meer veroorloven, ons te laten verrassen of te laten remmen. We hebben te borgen dat aspecten als waterkwaliteit en waterkwantiteit beheerst worden, hetgeen zich o.a. vertaalt in: water ín het land vasthouden, en tegelijkertijd water buíten het land houden.

Programma en inschrijven
Klik hier voor meer informatie en inschrijven. PRIMO Nederland leden kunnen gratis inschrijven!

PRIMO Nederland kiest nieuw bestuur

In haar jaarlijkse Algemene Ledenvergadering, gehouden te Pijnacker-Nootdorp op 28 augustus 2020, hebben de leden van PRIMO Nederland unaniem ingestemd met de jaarrekening 2019 en de begroting 2021.

Tevens werd een nieuw bestuur gekozen, nu bestaande uit Ellen Gehner (risicoadviseur provincie Zuid-Holland), Saskia Wiersma (voormalig gemeentesecretaris van de gemeente Zevenaar), Martin van der Bijl (strateeg Regio West Brabant en voormalig wethouder van de gemeente Etten-Leur), Wouter Slob (Secretaris en algemeen directeur waterschap Zuiderzeeland) en Jan Paul Woudstra (gemeentesecretaris Pijnacker-Nootdorp).

Conclusie van de algemene ledenvergadering en het bestuur is dat de vereniging financieel gezond is en dat zij beschikt over een portfolio waarmee zij haar leden goed kan bedienen. Zij kijkt vol vertrouwen uit naar de volgende fase van haar ontwikkeling.

Afscheid werd genomen van directeur Jack Kruf. Van 1 juli 2017 tot 1 september 2020 was hij directeur van PRIMO Nederland met als specifieke opdracht om een portfolio van producten en diensten te ontwikkelen en het netwerk van de vereniging te versterken. Op 28 augustus 2020 dankte het bestuur van de vereniging hem met als unaniem standpunt: missie geslaagd. Hij krijgt uit handen van voorzitter Jan Paul Woudstra het kunstwerk Chapeau: Hoed af voor alles wat is bereikt! van maker Rob Verhoeven.

Jack Kruf dankt het bestuur voor het in hem gestelde vertrouwen en de fijne samenwerking door de jaren heen. Hij onderstreept nogmaals het belang van PRIMO als enige onafhankelijke non-profit-organisatie, die zich richt op kennisdeling inzake besturing van het publieke domein met waarden- en risicomanagement als specifiek onderdeel. Zij heeft een unieke positie. In tijden van crises en transities kan de vereniging daarbij een steeds belangrijkere rol kunnen gaan spelen als objectief en neutraal verbinder en kan zij de niet commercieel gedreven advisering over definities, raamwerken, methoden en technieken ter hand gaan nemen. Kruf:

“Ik constateer een grote versnippering in definitie, gebruik en toepassing van risicomanagement bij publieke organisaties zoals ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen, verbonden partijen, universiteiten en hun koepelorganisaties. Dit vak verdient het om verder in banen te worden geleid, veel verder dan waar het nu staat. Risicomanager of risicoadviseur is nu een vrij beroep. Het is geen formeel vak. De wetenschappelijke verschillen tussen universiteiten zijn groot, té groot naar mijn mening. Het is een archipel, met op elk eiland de eigen wetten, adviseurs en definities.

Ik heb de afgelopen jaren gewerkt in een wolk van 100 definities en een veelvoud aan modellen, methoden en technieken. Gezien de publieke belangen die op het spel staan, is hier heel veel winst te behalen. Het meer spreken in dezelfde taal is een must voor effectieve samenwerking, zowel binnen en tussen organisaties, en voor adequate aanpak van vraagstukken. Iets meer holistisch denken en handelen mag best. Moet eigenlijk. In mijn ogen is een quantum leap voor doorontwikkeling van risicomanagement noodzakelijk, zeker omdat voorliggende dossiers erom vragen. Laat de bundeling van 75 essays over de afgelopen 25 jaar een inspiratie zijn om dit proces aan te zwengelen.

Voor de doorontwikkeling is het in mijn ogen relevant dat het vak risicomanagement door bestuurders en de ambtelijke top wordt omarmd. Het is een randvoorwaarde, anders blijven wij steken bij een ambtelijk financieel en control gedreven aanpak. De tone of the top en het type leiderschap is cruciaal en van grote invloed op hoe organisaties sturen op hun doelen en waarden, daarmee op de betrouwbaarheid en de effectiviteit. Het kijken over de horizon, naar scenario’s en risico’s hoort daarbij. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat de afstemming tussen politiek, bestuur en management dé drivers bevat waar de meeste publieke risico’s ontstaan. Hier is de winst te halen. Overigens was het de discussie hierover door een groep gemeentesecretarissen uit 10 Europese landen in Straatsburg op 1 april 2005 die heeft geleid tot de oprichting van PRIMO. Het vak risicomanagement verdient het dat het volledig naar dit interface migreert.

PRIMO kan haar rol in dit proces meer en meer gaan pakken, omdat de meeste organisaties, koepels en adviseurs ‘vastzitten’ aan de eigen belangen. PRIMO is vrij en onafhankelijk. Dat is een voordeel. Ook internationaal timmert zij daarin aan de weg. Ik wens het nieuwe bestuur én de kersverse directeur in Nederland alle succes van de wereld met deze prachtige uitdagingen en opgaven.”

Tevens werd de nieuwe directeur Frank Havik benoemd. Frank start op 1 september 2020. Een man met elan, drive en kennis van zaken, die logisch kan voortbouwen op de huidige portfolio. Als voormalig topsporter en met zijn zeer gedegen kennis van omgang met crisis en communicatie is hem deze uitdaging zeer toevertrouwd. Hij is een man van precisie en van verbinding. Het bestuur wenst hem zeer veel succes, zegt al haar steun toe en bespreekt op korte termijn hoe zij haar eigen bestuurlijke rol verder kan versterken.

Akkoord?! Besturen met akkoorden als evenwichtskunst

Raad voor Openbaar Bestuur

Besturen met akkoorden is in deze tijd van politieke versnippering en complexe vraagstukken een onmisbaar instrument. Het is niet mogelijk effectief beleid te maken dat kan rekenen op draagvlak zonder akkoorden te sluiten met maatschappelijke organisaties, bedrijven en burgers. Dat stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur in zijn adviesrapport Akkoord?! Besturen met akkoorden als evenwichtskunst.

In het advies heeft de Raad voor het Openbaar Bestuur het proces van een aantal akkoorden geanalyseerd en tien aanbevelingen geformuleerd om dit proces te optimaliseren. Voorzitter Han Polman:

Als over enige tijd de samenleving weer zijn normale loop en routine kan oppakken, kunnen brede maatschappelijke akkoorden behulpzaam zijn om de ingrijpende gevolgen van de huidige maatregelen het hoofd te bieden en de samenleving weer op gang te brengen.

Citaat p.37 uit J.Th.J. van den Berg, Een democratie van akkoorden, column, 21 juni 2019 (https://www.parlement.com/id/vkzh9um35oib/een_democratie_van_akkoorden).

‘De verhoudingen zijn losser geworden, maar regeren kan nog steeds niet zonder advies en overleg met de betrokken belangen. Hun organisaties zijn intussen oneindig gevarieerder en hun aanhang is minder voorspelbaar. Besturen werd dus meer en meer een weg zoeken in een oerwoud van onvoorzienbare risico’s. In dat “oerwoud” is geleidelijk aan het “maatschappelijk akkoord” de oude “ijzeren ring” gaan vervangen. Ingewikkelde problemen vragen om een oplossing en dan zit er niets anders op dan rond de tafel te gaan zitten en te zoeken naar een oplossing. Doorgaans is dit een compromis, waarmee vervolgens voor alle betrokkenen geruime tijd te leven valt. Wij zijn daar in Nederland niet slecht in. Wij zijn graag principieel, maar uiteindelijkweten wij wel beter’.

Lees meer

2e bijeenkomst Denktank ‘Financiële strategie in tijden van transitie’

PRIMO organiseerde op vrijdag 15 november 2019 – in nauwe samenwerking met BNG Bank en UDITE – de tweede bijeenkomst van haar Denktank ‘From Global to Local’ 2019.

De eerste bijeenkomst op 5 april dit jaar  richtte zich op de actuele financiële situatie – schuldposities, solvabiliteit en reserves – waarin met name gemeenten zich bevinden. Verkend werd wat de behoeften van voorliggende transities waren, wat de omvang van benodigde investeringen, de vormen van samenwerking en de krijtlijnen voor de governance van de financiële strategie. Om publieke waarden te kunnen realiseren en de publieke risico’s te mitigeren was het duidelijk: een financiële strategie – die ook nog tot uitvoering kan worden gebracht – is een eerste vereiste. Immers: “Geen geld, geen Zwitsers.” De weerstandsratio van Nederland werd geschat op 0.25.

De tweede bijeenkomst, vandaag, ging over de mogelijke scenario’s voor regionale en lokale overheden om daadwerkelijk tot een gerichte financiële strategie te komen. Een strategie die zich kan uitstrekken over meerdere collegeperioden, die continuïteit biedt om effectief te kunnen zijn op energietransitie, klimaatadaptatie, digitale transformatie en circulaire economie. Een strategie ook die bedrijfsvoering op het gebied van samenwerkingsvormen, partnerships en human resource management opnieuw vormgeeft. PRIMO en BNG Bank gingen in de dialoog uitgebreid in op mogelijke en werkende constructen met ‘derden’ die kunnen bijdragen aan effectieve bekostiging, financiering of investering.

Basis op orde, tijd voor reflectie, werken als één overheid met directe lijnen tussen organisaties, langlopende intenties verankeren in meerjarencontracten, ont-politisering van de lange lijnen met respect voor democratische wisselingen om betrouwbaarheid en voorspelbaarheid naar burgers, bedrijven en instellingen te scheppen en en voor regionale platforms zoals Brainport en de Agenda van Delft, die kunnen dienen als ontmoetingsplaats en kristallisatie van initiatieven lijken de sleutels tot succes.

Financiële strategieën met geborgde lijnen zijn de enige weg om effectief te kunnen zijn, om het versnipperde landschap van pilots, van de veelheid aan spelers, financieringsvormen en projecten te kunnen stroomlijnen. Immers, uiteindelijk kan ook de resilience van de stad in het geding zijn. Een lappendeken aan financieringen levert immers veel kwetsbaarheden op. Resilience van het ecosysteem stad is gebaat bij lange lijnen, integraliteit en heldere eindverantwoordelijkheid: ja is hier zelfs afhankelijk van. Bij de huidige bestuurlijke en ambtelijke discontinuïteit (er zijn zo veel wisselingen) en de versnippering lijkt dit toch lastig te worden. Hoe dus ervoor zorgen dat we integraliteit en afstemming bereiken? Meer regie helpt, zakelijke borging ook. Een ‘afwachtende overheid’ zoals Nederland werd getypeerd (dit in tegenstelling tot noordelijke landen) helpt niet.

In gezamenlijkheid werd gediscussieerd over de rollen die bestuurders, concerncontrollers, managers en adviseurs daarin kunnen en soms ook moeten pakken. De conclusie was dat hierbij vanuit het principe van één overheid moet worden gedacht en gehandeld. De permanente en misschien ook wel dominante vertegenwoordiging van belangen, zoals belegd zijn bij tal van koepelorganisaties, kan belemmerend werken om directe lijnen tussen overheden te scheppen en nieuwe vormen van samenwerking te kunnen en te mogen vinden. Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen kunnen en moeten veel dichter op en met elkaar opereren om gezamenlijk antwoorden te vinden. En er moet echt meer tijd voor het vak ‘financial engineering’ worden genomen, met respect voor én met raadpleging van de kennis die aanwezig is bij hen die met de voeten in de klei staan of hebben gestaan. Deze kennis benutten raakt aan de principes van de High Reliability Organisation. Luisteren dus naar de mensen die er verstand van hebben.

De concerncontroller als ‘engineer van governance’, de gemeentesecretaris als ‘verbinder met het maatschappelijk veld’, de bestuurder die beseft dat alleen collegiaal bestuur de weg tot succes is, een burgemeester die over de grenzen van zijn portefeuille van ‘veiligheid en openbare orde’ mag en kan meedenken over de samenhang der dingen; het zijn factoren die randvoorwaardelijk zijn voor en bijdragen aan een succesvolle financiële strategie. Daaraan toegevoegd een bredere rol van ministeries: niet alleen de kaart van toezicht is belangrijk of zaligmakend, ook de rol van adviseur naar en partner van lagere overheden dient de zaak. Er is immers maar één overheid. Toezicht schept ook afstand, gevoeld en feitelijk.

De staat van de financiën zoals geduid in april dit jaar hebben eigenlijk alle deelnemers flink bezig gehouden. Er is nu op verdiept, er is aangevuld. Graag verwijzen wij u naar de impressies en conclusies, samengebracht in onderstaande artikelen.

Het was een mooi gesprek vandaag in Den Haag, een intensief en een open debat met een waardig gezelschap: Caspar Boendermaker (BNG Bank), Teun Eikelboom (Ministerie BZK), Ronny Frederickx (UDITE) Anne-Marie Hitipeuw-Gribnau (Den Haag), Bert Hummel (BNG Bank), Hans Krul (Delft), Ed Mallens (Rotterdam), Monique te Selle (Delft), Harrie Scholtens (EIPA), Ad Verbakel (Eindhoven) en Jack Kruf (PRIMO).

De overtuiging was er dat alle kennis in Nederland aanwezig is om de verbindingen te kunnen leggen, die nodig zijn om de succesvolle strategie per transitie te kunnen vinden én te borgen. Het vak financial engineering is daarbij cruciaal om het komende decennium effectief te zijn. Dit vak komt daarmee in het hart van publieke sturing. Er is geen andere weg. Geld bepaalt uiteindelijk de kwaliteit van het publieke domein, onze samenleving, onze welvaart, het persoonlijke welbevinden. Nationale regie wordt nodig geacht, net als gerichte kennisuitwisseling. Anders versnipperen wij en worden te veel wielen telkens opnieuw uitgevonden.

Met de inbreng van de rijke ervaringen en inzichten van BNG Bank zijn wij geïnspireerd geraakt door het beschikbare palet aan mogelijkheden die volksvertegenwoordigingen, besturen en managementteams ter beschikking staan om de nodige besturing in te richten. Wij, Nederlanders, blijken een inventief, maar wel een polderend volkje. De kwaliteit van financial engineering met lange lijnen kan ons maken of breken, zoveel is ook duidelijk. Handelen vanuit de gedachte dat er één overheid is en dat wij van daaruit werken zal helpen, zeer zelfs. Nee, het is een grondgedachte.

Verkenning leidt tot oprichting netwerkgroep in Nederland

Op 29 oktober jl. heeft een aantal leden van PRIMO in Lelystad – wij waren te gast bij het waterschap Zuiderzeeland – de mogelijkheden verkend om te komen tot een meer gerichte samenwerking op het gebied van publieke waardesturing en vanuit die optiek onder meer op risicomanagement. 

Aanleiding voor deze verkenning lag in de resultaten van een bijzondere bijeenkomst te Zwolle bij de provincie Overijssel op 25 juni jl.  De resultaten wezen op de enorme diversiteit van begrippen en definities, van het geringe draagvlak voor het vak risicomanagement bij bestuur en topmanagement en het uitgestrekte landschap aan methoden, technieken en adviseurs. Bovendien bleek dat veel organisaties in het publieke domein niet of nauwelijks over een gerichte en eenduidige aanpak van risicomanagement beschikken. De resultaten zijn tot stand gekomen met behulp van het FORTE™ raamwerk (ontwikkeld door PRIMO).

Tijdens de bijeenkomst – geleid door Harrie Scholtens van PRIMO – in Lelystad kwam het tot een levendige uitwisseling van meningen, overtuigingen, noodzakelijkheden en mogelijkheden. Unaniem werd geconcludeerd dat de instelling van een PRIMO netwerkgroep een goede gedachte was. Hieraan bleek grote behoefte, met name om te komen tot nadere verdieping, standaardisering en toegepaste kennisuitwisseling. Het zou een groep moeten zijn, zo werd betoogd, die het mogelijk maakt om – dit over de grenzen van rollen, functionarissen en typen van organisaties heen – in de vorm van een fysiek samenzijn van gedachten te wisselen over thema’s die ‘good governance’ behoeven. De gedachte om te komen tot een netwerkgroep sluit goed aan op de bestaande missie en inzet van de inmiddels 15-jarige vereniging.

Het zou ook een platform moeten zijn dat bijdraagt aan de ordening van de diversiteit aan begrippen en definities inzake waarde- en risicomanagement. De groep nu wordt ingestoken vanuit het dienen van de besturing en het management van relevante publieke vraagstukken – geduid als het publieke domein – en biedt ruimte aan leden die hieraan een bijdrage kunnen en willen leveren. De insteek is non-profit, onafhankelijk en publiek.

Naast de wens tot fysiek treffen is nadrukkelijk aangegeven dat – vooralsnog onder de vlag van PRIMO – dient te worden verkend wat de mogelijkheden zijn van een digitaal platform, waar discussies kunnen worden ondersteund en gefaciliteerd. In de nabije toekomst zal samenwerking met andere fora worden onderzocht, alsmede met onderwijsplatforms.

Binnen de nu opgerichte PRIMO netwerkgroep zullen nadere voorstellen voor dit digitaal platform worden uitgewerkt, die aan kunnen sluiten bij reeds in werking zijnde internationale initiatieven. Het resultaat hiervan zal als advies aan de PRIMO organisaties in Nederland en Europa worden voorgelegd voor uiteindelijke besluitvorming. De netwerkgroep, vanaf nu werkend onder de naam Public Risk Forum (een naam die PRIMO sinds 2006 voert in de internationale context van samenwerking) zal op korte termijn met de nodige voorstellen komen, die vanzelfsprekend via deze site zullen worden aangekondigd.

 

Interview met Jo Willaert, scheidend president FERMA

Na vier jaar neemt Jo Willaert tijdens het komende FERMA Forum in Berlijn afscheid als President. Niet dat hij helemaal uit beeld verdwijnt, maar wel treedt de inmiddels 69 jarige Belg terug uit de spotlights. Wat is er binnen FERMA de afgelopen jaren bereikt en waar staat FERMA nu?

FERMA is opnieuw gepositioneerd
Het is tijd voor een nieuw gezicht, zegt hij zelf. ‘Het FERMA-presidentschap is normaliter twee jaar maar, gezien de vele projecten, heeft men mij voor een tweede termijn verkozen. Die termijn zit er nu op.

‘Veel bereikt, maar nu is het tijd voor een nieuw gezicht’

Vier jaar terug heb ik bij mijn aantreden als nieuwe voorzitter gebruik gemaakt van de gelegenheid om FERMA anders te positioneren. Dat was noodzakelijk omdat het businessmodel onder druk stond. Een aantal van de aangesloten associaties twijfelden over de toegevoegde waarde van FERMA als Europese koepel. Die perceptie overheerste te sterk. Men wist niet goed wat FERMA allemaal deed. Als nieuwe voorzitter heb je veel goodwill om zaken naar je hand te zetten en met de komst van Typhaine Beaupérin als nieuwe CEO was er ook een natuurlijk moment voor nieuw elan.’ Lees meer

De overheid blijkt wel degelijk nodig

Revival van het openbaar bestuur en het bestuurlijk handelen

Marcel Boogers, hoogleraar Innovatie en Regionaal Bestuur aan de UT en senior adviseur bij BMC, ziet belangrijke veranderingen in het openbaar bestuur. In de Master Public Management deelt hij als kerndocent zijn expertise hierover. ‘De ontwikkelingen in de publieke sector vragen om een nieuwe generatie van bestuurlijk leiderschap’.

In vogelvlucht neemt hoogleraar Marcel Boogers ons mee in de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de publieke sector. ‘Een van de belangrijkste ontwikkelingen is de revival van het openbaar bestuur en het bestuurlijk handelen. De overheid heeft lange tijd z’n best gedaan om meer over te laten aan de markt en de samenleving. Toch komen we hier langzaam een beetje op terug: de overheid blijkt wel degelijk nodig te zijn.’ Lees meer

Gemeente Rotterdam wint RISNET Challenge 2018

Prijswinnaar Edwin Smits van de gemeente Rotterdam.

In een strijd met VolkerWessels en Twynstra Gudde wist Edwin Smits van de Gemeente Rotterdam het beste perspectief te schetsen op het risicomanagement van de toekomst.

Hoe ziet risicomanagement 3.0 er in de bouw- en vastgoedsector over tien jaar uit? Dat was de inzet van de prijsvraag die RISNET deze herfst samen met partner Bouwgenootschap organiseerde.

Het waren Arnold van Kampen, voorzitter van het kennisplatform RISNET, en Niels van Ommen, communitymanager van het Bouwgenootschap, die hiermee de activiteiten van RISNET opnieuw op de kaart zetten. En het was Edwin Smits van de Gemeente Rotterdam die er met de hoofdprijs vandoor ging. De resilience van de stad is gebaat bij een gedegen aanpak van grote en kleine infrastructurele projecten.

Met Arnold van Kampen van RISNET, vormden Godfried van Geest van BAM en Jack Kruf van PRIMO de jury. Lees meer

 

Inschrijven voor onze Nieuwsbrief

Op de hoogte blijven voor alles rondom PRIMO & ontwikkelingen op het gebied van Risico Management? Schrijf dan in voor onze Nieuwsbrief.

© All rights reserved.
PRIMO.

Informatie voor leden

Volg ons