Leggen van verbindingen: essentieel

Door Koen Haer*

De risico’s uit het Global Risks Report van 2016 kunnen de samenleving flink ontwrichten. Hoewel de kans van elk risico niet even groot is moeten ze zeker in ogenschouw worden genomen. Regeren is immers vooruitzien. Als de top risico’s uit het rapport dichtbij komen wordt het openbaar bestuur, het dagelijks leven, het politiek bestel, de burger en de bedrijvigheid hevig getest. Mochten de Global Risks als onvrijwillige migratie, extreem weer, het falen van onze samenleving om grip te krijgen op de klimaatverandering, conflicten tussen landen met invloed op omgeving en natuurrampen dichtbij komen, dan zal iedereen zijn of haar steentje moeten bijdragen om erger te voorkomen. Elke organisatie zal zijn expertise hiervoor moeten gebruiken.

Voor de Vereniging voor OverheidsManagement zie ik een verbindende rol. Om kennis die in tal van Nederlandse organisaties aanwezig is verder te brengen. Ook de kennis die overheidsmanagers hebben over deze global risks kan via ons netwerk snel gedeeld worden. De Vereniging voor OverheidsManagement is in staat om in een korte tijd de juiste groep mensen aan tafel te krijgen. Mocht fysiek niet haalbaar zijn dan hebben wij grote platforms om mensen te informeren. Een nieuwsbrief van 6000 leden, Platform O (www.platformoverheid.nl) waarop wetenschappers, bestuurders en overheidsmanagers tal van dilemma’s en ideeën delen. En wij hebben een online platform voor colleges voor de overheid (www.omooc.nl). Hierop kunnen wij snel colleges opnemen met deskundigen om zoveel mogelijk professionals te informeren en bij elkaar te brengen. Soms liggen de oplossingen bij rampen net op randje van netwerken die bij elkaar moeten komen.

Enkele voorbeelden: In het geval van klimaatverandering en natuurrampen denk ik aan een plenaire vergadering waar iedereen zo snel mogelijk op de hoogte wordt gebracht van de situatie om vervolgens interbestuurlijk in kleine groepen de problemen het hoofd te bieden en snel met een manifest te komen waar iedereen op basis van vertrouwen middelen ter beschikking stelt. Burgemeesters, waterschappen, dg’s, ministers en staatssecretarissen snel met experts verbinden. Bij Rijkswaterstaat hebben wij intensief contact met de afdeling ‘Ruimte voor de Rivier’.

In het geval van conflicten met andere landen probeert de VOM zoveel mogelijk contacten aan te gaan met overheidsmanagers uit andere landen. Deze richting zijn wij in 2015 in gegaan. De VOM heeft meegedacht aan het Europese netwerk van gemeentesecretarissen en vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn wij op dit moment bezig om Europese criteria te krijgen voor het functioneren van overheidsorganisaties en good governance. Om zoveel mogelijk overheidsmanagers in Europa op één lijn te krijgen en ook breder kennis te delen. Dit helpt misschien niet direct op het moment dat er conflicten uitbreken of als er sprake is van massale onvrijwillige migratie. Maar aan de voorkant van de problematiek helpt het om het juiste gesprek in heel Europa te voeren over de kernwaarden van overheidsmanagers en overheidsorganisaties over hoe te handelen in dit soort situaties. Over een netwerk van vertrouwen, echt good governance.

Bovenstaande schetst een richting van wat onze impact zou kunnen zijn mochten de risico’s van het Global Risks Report 2016 heel dichtbij komen. Regeren is vooruitzien. Wij blijven overheidsmanagers en overheidsorganisaties stimuleren en ondersteunen bij het professionaliseren naar publieke meerwaarde.

Het concrete handelingsperspectief voor de aanpak van de in het Global Risks Report 2016 genoemde risico’s, is het meest gebaat bij:

“Steeds verdere verdieping in elkaars rolopvattingen om barrières en wantrouwen te beslechten.”

*Haer, K. (Koen) MA, Projectmanager Vereniging voor Overheidsmanagement. Hij maakt deel uit van de Nederlandse Denktank ‘From Global to Local’ 2016.