Het risico van de vicieuze cirkel

Door Sander van Waveren*

Het Global Risks Report beschrijft een aantal serieuze risico’s: van klimaatverandering tot vluchtelingen en oorlog.

Deze zijn echter allemaal risico’s die ‘technisch’ op te lossen zijn. We weten wat we moeten doen en hebben het vaak eerder al gedaan. Het grote risico is dat we er niet in slagen om het te doen, dat daar de slagkracht en het draagvlak voor ontbreekt.

Het rapport noemt de noodzaak tot veerkrachtige (‘resilient’) samenleving en om risico’s op te kunnen vangen. Het grootste risico is volgens mij dat we steeds slechter aan die randvoorwaarde kunnen voldoen. ‘The business of government’ ligt zodanig onder het vergrootglas dat elk detail onderdeel wordt van het publieke debat. Activisme en incidenten hebben daarbij een verlammende werking. Als extreem voorbeeld daarvan kan het referendum van 6 april over het associatieverdrag met Oekraïne worden gezien, maar ook de moeizame discussies over vluchtelingenopvang en het krampachtige optreden van o.a. het COA en zijn opdrachtgevers.

Op lokaal niveau betekent dit dat daadkracht verdwijnt en de overheid slechter in staat is de kwaliteit te leveren die verwacht mag worden. Dat leidt tot negatieve reacties en versterkt de vicieuze cirkel. De uitdaging is dan ook een nieuwe manier van besturen en verantwoorden te vinden. De Vereniging van gemeentesecretarissen draagt daaraan bij door met leden (en andere partijen in overheidsland) het gesprek aan te gaan, ideeën te delen en vaardigheden te trainen om hiermee om te gaan.

Het concrete handelingsperspectief voor de aanpak van de in het Global Risks Report 2016 genoemde risico’s, is het meest gebaat bij:

“Grote risico’s kunnen alleen aangepakt worden wanneer de verantwoordelijkheid helder belegd wordt: gedeelde doelen zijn belangrijk voor het draagvlak, maar over verantwoordelijkheid voor de uitvoering mag geen misverstand bestaan.”

*Waveren van, drs. S. (Sander), Bestuursadviseur/Hoofd Bureau Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). Hij maakt deel uit van de Nederlandse Denktank ‘From Global to Local’ 2016.