‘Durvend’ leiderschap is harde noodzaak

Door Harrie Scholtens*

Van 2007 tot en met 2016 zien we een groot scala aan gebeurtenissen voorbij komen en duidelijk is te zien dat deze in de tijd erg (letterlijk in het overzicht) gekleurd zijn door concrete ontwikkelingen in die tijd. Wat ik hiermee aan wil geven is, dat het heel moeilijk is voor een organisatie om zich voor te bereiden op allerlei ontwikkelingen die zomaar door de tijd en actualiteit kunnen worden ingehaald.

De maatschappij is complex, maar één ding is wel duidelijk, dat klimaatverandering en zaken hieraan verwant niet mogen worden onderschat. Uit het staatje voor 2016 wordt het als zodanig ook benoemd, maar extreme weersomstandigheden, natuurrampen (voor zover genoemd onder: waarschijnlijk plaatsvindend) zijn hier het rechtstreekse gevolg van. Qua impact scoren deze ook hoog en zie daar: naar mijn mening hét topic waarop we ons moeten concentreren.

We merken het al aan dan lijve met steeds andere gevolgen voor en door de weersomstandigheden. Het is dus geen kwestie van dichtbij komen. Het is er al. Alleen zijn we ons dat niet altijd erg bewust en zijn de gevolgen nog relatief draagbaar en zijn er steeds weer andere niet daaraan gerelateerde zaken die met de klimaatverandering om de aandacht wedijveren. Zie het belangrijkste topic van nu en dat is toch vrij plotseling de migratie problematiek, veroorzaakt door een min of meer regionaal conflict maar uitgroeiend tot een op wereldniveau spelend conflict. Groot probleem is en zal blijven, dat de migratie wordt gelinkt aan terrorisme en als concreet gevaar hoog op de agenda zal blijven bij de politiek. Een warme decembermaand kan niet op tegen een bomaanslag.

Het meest recente voorbeeld is toch wel het al dan niet invoeren van verplicht elektrisch rijden. Geluiden dat het moet kunnen binnen een bepaalde termijn worden afgewisseld met geluiden dat het absoluut niet kan. De praktijk zal andermaal laten zien dat na de afweging van alle belangen en ten gevolge van de lobby van belangengroeperingen, de invoering later zal plaatsvinden dan wat technisch mogelijk is volgens de wetenschap.

Voor mijn werk bij EIPA betekent één en ander dat wij veel aandacht (zullen) hebben voor klimaatregelgeving op Europees niveau, alsmede de regelgeving voor migratie. Wat dit laatste betreft: Deze zijn nog volop ingestoken op integratie, terwijl het sentiment meer is dat er behoefte bestaat aan regelgeving hoe migranten legaal tegen te houden. Het zal altijd een afweging blijven tussen korte en lange termijn topics. Kern van het verhaal zal wel zijn dat onderdelen van de lange termijn problematiek vanzelf korte termijn problemen worden. Jammer genoeg werken we dan wel aan een lappendeken van oplossingen voor de korte termijn die soms wel en soms niet passen in de oplossingen voor de lange termijn problemen. Maar ik vrees dat dit een gegeven is wat niet is weg te poetsen.

Het concrete handelingsperspectief voor de aanpak van de in het Global Risks Report 2016 genoemde risico’s, is het meest gebaat bij:

“Voor wat betreft de aanpak van risico’s is mijn advies: zorg voor ‘durvend’ leiderschap, denkend in oplossingen.”

*Scholtens, mr. H. (Harrie), Seconded National Expert European Institute of Public Administration (EIPA). Hij maakt deel uit van de Nederlandse Denktank ‘From Global to Local’ 2016.