Samenvattend onderzoek naar gevolgen voor rollen en posities van lokale bestuurders en naar gevolgen voor bestuurskracht en democratie
Prof. dr. M.J.G.J.A. (Marcel) Boogers Dr. G.H. (Rik) Reussing
Sinds 1970 heeft het Nederlandse lokaal bestuur te maken gehad met een gestage verzwaring van hun taken, die voor het belangrijkste deel is veroorzaakt door decentralisaties van het Rijk naar gemeenten. Omdat deze taakverzwaring hogere eisen stelden aan de bestuurskracht van gemeenten, hebben veel gemeenten ervoor gekozen om taken onder te brengen in regionale samenwerkingsverbanden (regionalisering) of om te fuseren tot grotere gemeenten (herindelingen). Decentralisaties hebben dus vaak geleid tot lokale schaalvergrotingsoperaties. In hoofdstuk 3 wordt dat verder toegelicht.
Dubbele ‘decentralisatieparadox’
Vanwege deze dubbelzinnige combinatie van taakuitvoering op een kleinere schaal (van nationaal naar lokaal) onder gelijktijdige schaalvergroting (regionalisering of herindeling) wordt vaak gesproken van een‘decentralisatieparadox’. De schaalvergroting waarmee decentralisaties gepaard gingen, hebben verschillende effecten gehad op het functioneren van de lokale democratie die vaak op gespannen voet stonden met de aanvankelijke doelstellingen van decentralisaties. Niet alleen door schaalvergrotingen, maar ook door het decentralisatiebeleid zelf is de sturende en controlerende rol van de gemeenteraad – zeker op de korte termijn – verzwakt, terwijl decentralisaties juist een sterke rol van de gemeenteraad veronderstellen bij het afstemmen van gedecentraliseerde beleid op lokale wensen en omstandigheden. Ook in dat opzicht is er dus sprake van een decentralisatieparadox.
Knelpunten en kansen voor de lokale democratie en het lokaal bestuur
Deze dubbele ‘decentralisatieparadox’ brengt een aantal knelpunten met zich mee. Hiertegenover staan ook een aantal kansen: gemeenten, beroepsverenigingen of andere betrokkenen die zelf antwoorden ontwikkelen op de ontstane problemen. Verder is er ook onderbenut potentieel van overheden om de lokale democratie en het lokaal bestuur te versterken. Ook daar liggen kansen. Op basis van alle hier gepresenteerde knelpunten en kansen kan de Tweede Kamer zich een oordeel vormen over de mate waarin en de wijze waarop de lokale democratie en het lokale bestuur kan worden versterkt. Lees meer
In het nieuws
Populaire artikelen
Aanmelden als lid
