Cruciale interfaces en overheidsparticipatie

Door Letty Demmers*

Grootste risico vanuit de politiek is om juist invulling te kunnen en te willen geven aan al die vraagstukken als klimaatverandering, migratie et cetera en dat er een onderhuidse angst is bij leiders om zich uit te durven spreken. Dit kan ertoe leiden dat er een verwijdering ontstaat tussen hogere en lagere overheden.

Nog te vaak moet lokaal gewerkt worden vanuit onduidelijkheid inzake de koers van hogere overheden. Publieke leiders nationaal zouden helder moeten zijn in wat de richting is, keuzes maken en vooral stimulerende kaders bieden waar publieke leiders lokaal ook hun invulling kunnen geven. Ik vraag dus aandacht voor dat waardevolle begrip multi-level governance.

Het goed kunnen schakelen door overheden onderling is essentieel om de vraagstukken die nu voorliggen aan te kunnen pakken. Overheden zouden te allen tijde in elkaars verlengde moeten opereren en als het ware organisch moeten samenwerken om gezamenlijk en op de verschillende niveaus de antwoorden op vraagstukken te vinden.

Een andere interface waar ik aandacht voor vraag is de samenwerking tussen politiek, bestuur en ambtelijke organisatie. Het van buiten naar binnen denken blijft van groot belang om vraagstukken adequaat en vernieuwend te kunnen aanpakken.

Het van binnen naar buiten denken, probleem-denken of bureaucratie werkt remmend, soms ook verlammend op de feitelijke maatschappelijke en bestuurlijke vernieuwing. Natuurlijk weet ik dat wijzelf ook veel wetten en regels hebben gemaakt om alles in goede banen te leiden. We hebben deze immers ook democratisch vastgesteld. De kunst is – nee de noodzaak – om bij vraagstukken van deze omvang, zoals geformuleerd door het World Economic Forum, de balans te vinden tussen de werelden van politiek, bestuur en management. Ik juich een open dialoog hierover toe.

De wereld van de gestolde kennis en regels moet worden afgestemd met de dynamiek van de samenleving en ideologieën. De systeemwereld van de overheid immers dient in mijn ogen te raken aan de leefwereld van burgers en bedrijven. Voor de publieke risico’s van wereldformaat een uitdagende opgave. Ik pleit daarbij voor het stimuleren van overheidsparticipatie in plaats van burgerparticipatie. Een overheid die participeert in de samenleving.

Het concrete handelingsperspectief voor de aanpak van de in het Global Risks Report 2016 genoemde risico’s, is het meest gebaat bij:

“Heb lef, vertrouw op de kracht van mensen, en koester de verschillen.”

*Demmers, Letty,  Landelijk voorzitter D66, voormalig burgemeester Vlissingen, Korpschef Zeeland. Zij maakt deel uit van de Nederlandse Denktank ‘From Global to Local’ 2016.