Beschouwing Raad voor het openbaar bestuur 2009-2017

Door Jack Kruf.

Op 30 juni 2017 publiceerde de Raad voor het openbaar bestuur een beschouwing over de periode 2009-2017. Denken over goed bestuur en het managen van publiek waarden en risico’s kan verhelderend zijn vanuit een reflectie. Deze beschouwing  doet dat. Het houdt ons enerzijds de spiegel voor van wat is verricht, wat niet en waarom, en biedt anderzijds – mede door haar overzichtelijke en systematische opzet – tal van handvatten voor bestuurlijke vernieuwingen voor hedendaagse en wellicht ook voor komende vraagstukken.

Het beschrijft trends en ontwikkelingen vanuit een praktische, herkenbare en haast tastbare realiteit. Het is een soort   geschiedenisboek, maar dan een van de onvoltooid verleden tijd, van een tijdperk waar wij nog middenin zitten. Het hoort thuis op elk nachtkastje van hen die begaan zijn met het publieke domein en de afstand zoeken tot de dagelijkse tweets, nieuwsberichten en tv-debatten en van daaruit verbanden wil kunnen leggen.

Het is interessant de beschouwing van de Raad op zichzelf ook eens te beschouwen tegen de achtergrond van de vigerende Nederlandse code voor goed openbaar bestuur. Zij handelt over de beginselen van deugdelijk overheidsbestuur en is in juni 2009 gepubliceerd door de Directie Openbaar Bestuur en Democratie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Duidelijk is de dat de code niet op alle punten volledig en zelfs om sommige punten nauwelijks wordt nageleefd.

PRIMO benadert in navolging van ISO – zoals vastgelegd in haar ISO 31000 definitie van risico,  zijnde het effect van onzekerheid op doelbereiking – de afwijkingen van voorgenomen waarden en doelen. Als goed bestuur in dit kader als onzekerheid wordt beschouwd zouden de effecten daarvan merkbaar moeten zijn op voorgenomen doelen en bedoelingen in het publieke domein. De beschouwing handelt over de periode 2009-2017 en start een maand nadat de code is gepubliceerd. De Raad benoemt in haar beschouwing impliciet voorbeelden waar publieke risico’s zich hebben voorgedaan, hoewel het woord risico in de beschouwing niet wordt genoemd, uitgezonderd in de literatuurlijst.

De beschouwing van de Raad zou derhalve kunnen, en wellicht ook móeten, dienen als input voor een nieuw regeerakkoord én straks voor de nieuwe collegeprogramma’s van gemeenten, provincies, waterschappen en woningcorporaties met uitstraling naar omgevingsdiensten, veiligheidsregio’s en gezondheidsdiensten. De beschouwing vormt tezamen met de code een gedegen basis voor een nieuwe – in feite vliegende – start, waarin we als openbaar bestuur laten zien waar we daadwerkelijk (willen) leren van onze fouten en op welke wijze wij opgedane inzichten daadwerkelijk kunnen omzetten in een vernieuwende aanpak en effectieve benadering van zaken. De beschouwing is een mooie spiegel.

De beschouwing van de Raad bevat wijze lessen voor hen die zich bekommeren om good governance, public control en publiek risicomanagement. Het geeft door de ruimte van de tijd overzicht en inzicht in de verbondenheid van de maatschappelijke vraagstukken, democratie en de kwaliteit van openbaar bestuur. En dat laatste confronteert ons met het feit dat er nog uitdagingen voor ons liggen om het publiek domein beter en vooral effectiever te besturen en de risico’s adequater te managen. Als we willen leren en dat willen we, ligt hier een rijk document voor ons. Het biedt tevens een mooi overzicht van alle door de Raad uitgebrachte adviezen in de laatste acht jaar. Dat overzicht is al een reflectie op zichzelf.

Download Beschouwing acht jaar Raad voor het openbaar bestuur